Fotografie - foto's lichter maken

Posted by Puffino on April 26, 2016

Op deze pagina zet ik een stukje theorie uiteen over het bewerken van foto's op de pc, met behulp van het gratis fotobewerkingsprogramma Gimp. Er wordt uitgelegd wat licht betekent voor een foto, en wat je kunt doen als dat eventueel niet voldoende aanwezig was bij het maken van een foto. Dit komt veel voor. De theorie is toegespitst op digitale camera's vanwege de terminologie, maar eigenlijk is het universeel en dus ook geldig voor analoge camera's. Er zit een aantal dooddoeners tussen maar die kunnen je helpen met het opbouwen van een fundamenteel begrip. Voor het bewerken van de foto's is uitgegaan van GIMP, DE freeware opensource-versie van de beroemde grote commerciele "Adobe Photoshop". Waarom dat pakket nog kopen als GIMP bestaat? Het kan bijna net zo veel, is hooguit iets lastig in de bediening, maar dat is ELK programma dat je nieuw leert kennen....

  • Camera's leggen licht vast, dat van het gefotografeerde object is weerkaatst of uitgezonden
  • Dit licht is de basis van waaruit de foto moet worden gemaakt door de camera
  • Dat licht valt in het geval van een digitale camera op een sensor, welke licht omzet in een elektrische puls
  • De hoogte van deze elektrische puls is een maat voor de HOEVEELHEID licht dat is opgenomen
  • Een digitale camera registreert drie kleuren APART, voor elke kleur is een EIGEN sensor beschikbaar, welke ook wel Sub-Pixel wordt genoemd
  • Deze drie kleuren zijn Rood, Groen en Blauw, en ja, wie de term RGB wel eens heeft gehoord snapt nu dat dat voor deze kleuren staat.
  • Als Rood, Groen en Blauw alledrie op MAXIMALE intensiteit worden uitgelezen, is er sprake van de "kleur" WIT.
  • Als van Rood, Groen en Blauw alledrie GEEN signaal is, is er sprake van de "kleur" ZWART
  • Er tussenin liggen dan de feitelijk interessante kleuren.
  • Stel je nu de camera zo in, dat ie heel veel licht moet opvangen, en je fotografeert een sneeuwveld, zal er DUS een te hoog elektrisch signaal van de sensor afkomen, en zal alles wit lijken, dat heet overbelichten
  • Stel je nu de camera zo in, dat ie bij heel fel licht moet kunnen fotograferen, en je fotografeert in een donkere kamer binnen, zal er dus maar heeeeeel weinig signaal worden afgegeven door alle sensor-subpixels, en alles vrijwel zwart lijken.
  • In het overbelichte geval, is er sprake van het platslaan van een foto: allerlei elementen van het beeld die een verschil in kleur of intensiteit hadden moeten hebben, zijn WIT geworden, en dus NOOIT Meer uit elkaar te trekken met kunstmatige trucjes.
  • In het onderbelichte geval, is er nog WEL iets te doen, behalve dan met alles dat echt helemaal zwart (werkelijke waarde van NUL, ofwel echt zwart) is geworden.

 

Stel je nu even een grafiekje voor, waarin je op de horizontale as de betreffende "kleur" neerzet (zwart = 0, en wordt derhalve links neergezet, wit wordt aangeduid als 255, en dus staat deze rechts) en op de verticale as de werkelijke intensiteit ervan in de foto. Dan zal je bij een overbelichte foto dus rechts een piek zien, bij een onderbelichte foto staat er links een piek. Deze grafieken worden overigens "histogrammen" genoemd

We nemen even een voorbeeld van een door onderbelichting mislukte foto, een m otorblok achterin een Land Rover, met allerlei andere attributen links en rechts, en een beeld door de voorrruit naar buiten toe. Bekijk al deze elementen eens, je zult zien dat je niet alles kunt zien zoals het zou moeten:


 

Een histogram van deze onderbelichte foto ziet er zo uit, en inderdaad zien we voornamelijk signaal LINKS, de donkere tinten dus, dat hoort tenslotte bij een onderbelichte foto:


 

Wat kun je hiermee? Bijvoorbeeld, laten we het simpel houden: zwart is al zwart, daar doen we niks aan. Wit moet ook wit blijven, maar vooral de donkere tonen krikken we iets op in intensiteit. Met behulp van GIMP werkt dat als volgt: sleep de grafiek-lijn naar een plek waar jij die wilt hebben, en maak er bijvoorbeeld deze grafiek van:

 

Voor een uitgebreide beschrijving van de mogelijkheden van deze "curve tool" (ofwel hoe pas ik histogrammen aan, en wat kan ik er allemaal mee) vind je in de GIMP documentatie over de Curve Tool

Onze testfoto ziet er na bewerking met de curvetool zo uit:

 

Wat valt er op?

 

  • Zwart is en blijft zwart (linksonder is het punt van de grafiek blijven staan)
  • Wit is en blijft wit (rechtsboven is het punt blijven staan)
  • Donkere tinten zijn flink lichter (linker deel van de grafiek is steiler en BOVEN de gemiddelde lijn getild)
  • Lichte tinten zijn ietsje lichter geworden (Ook rechts is de lijn omhoog gegaan, en boven de gemiddelde lijn terecht gekomen)
  • Oranje is en blijft wel oranje, alleen helderder (kleuren zijn hetzelfde gebleven, de verhouding van rood, groen en blauw is tenslotte ongewijzigd gebleven)
  • Contrast in lichtere delen (bijvoorbeeld het beeld door de voorruit) is sterk afgenomen, een beetje flets geworden. (Curve van lichte delen is horizontaler geworden, ofwel het verschil in signaal tussen twee dicht bij elkaar liggende intensiteiten is nog kleiner geworden.)

 

De curve van de foto NA deze bewerking ziet er zo uit:

Opvallend is hoe VLAK deze grafiek nu is, en hoe evenwichtig de verdeling van de kleurintensiteiten over het spectrum. Het kan altijd nog beter, maar even snel, simpel, heb je zo een goed beeld bij stap 1, om een foto iets bij te werken. Opeens kunnen we dingen zien die we aanvankelijk moesten ontberen: er is een tafel zichtbaar rechts in de Land Rover, die met spinnen vastzit. We kunnen opeens zien wat er naast de doos ligt op het oranje zeil. We kunnen opeens zien dat er een 4 clinder onderblok in de achterbak blijkt te liggen.

 

OK, nu heb je wel genoeg van dit gebabbel, nu wil je meer weten. Ik snap het. Ik kan niet alles uitleggen, dat voert te ver. Ga eens kijken op de wikipedia site, over digitale fotografie, word je blij van! Deze bevat ook interessante linkjes naar bijvoorbeeld de theorie achter beeldbewerking